«حضرت معصومه علیها السلام در یک نگاه »

نام : فاطمه کبری علیها السلام

پدر : حضرت موسی ابن جعفر امام هفتم علیه السلام

مادر : حضرت نجمه خاتون

القاب : معصومه ، طاهره ، حمیده ، رشیده ، تقیّه ، نقیّه ، راضیه، مرضیه ، اخت الرضا ، کریمه اهل بیت

مکان ولادت : مدینه منوِّره

روز ولادت : اول ذیقعده سنه 173

عزیمت به ایران : سال 201

علت آمدن به ایران : اشتیاق برای دیدار برادرش امام رضا علیه السلام

همراهان آن حضرت : پنج تن از برادران به نام های فضل ، جعفر ، هادی ، قاسم ، زید و تعدادی از برادرزادگان و تنی چند از غلامان

تاریخ ورود به قم : : 23 ربیع الاولی سنه 201

محل اقامت : «میدان میر» منزل موسی ابن خزرج ، بزرگ اشعریان قم

مدت اقامت : هفده روز

سن مبارک : 28 سال

روز شهادت : درد و رنج فراوان در رابطه با به شهادت رساندن برادران و همراهان توسط مردم شیراز و ساوه و یا بنا بر قولی مسموم کردن آن حضرت

محل دفن : شهر مقدس قم

 « برگی زرین »

«آشنایی با زندگانی حضرت معصومه علیها السلام »

حضرت معصومه علیها السلام تحت تربیت امام هفتم حضرت موسی ابن جعفر علیه السلام پدر بزرگوارش و برادر گرامی خود امام رضا علیه السلام به مقام بسیار بلندی رسید به گونه ای که در پاسخگویی به سؤالات مراجعین مطابق نقفل «ابن العرندس » امام موسی ابن جعفر علیه السلام مدال فَداها اَبوها را به حضرتش ارزانی داشت . و در زمانی که پدر بزرگوارشان در زندان بود و یا در مسافرت برادرشان امام هشتم روز محشر و کریمه اهل بیت پیامبر علیه السلام مشهور گردید به گونه ای که در زیارتنامه ی آن حضرت جمله فانَّ لَکِ عِندالله شَاناً مِنَ الشّأن دلالت بر عظمت شأن این بانوی بزرگوار می کند .<1>

«علت مسافرت به ایران »

در سال 200 هجری از طرف مأمون الرشید ، حضرت ثامن الحجج امام رضا علیه السلام به خراسان دعوت شد و به اقامت اجباری ناگریز گردید .

و حضرت معصومه علیها السلام بعد از یکسال تحمّل از فراق برادر دیگر قدرت شکیبایی نداشت و به همین جهت برای حضرت امام رضا علیه السلام جدایی خواهر بسیار گران بود لذا حضرت توسط پیکی مخصوص نامه ای به مدینه ی منوره ارسال نمودند و حضرت معصومه علیها السلام برای آمدن به خراسان دعوت کردند به محض رسیدن دعوت نامه ی امام هشتم علیه السلام حضرت معصومه علیها السلام جهت اشتیاق دیدار برادر مدینه ی منوره را به قصد آمدن به مرو ترک کرد .

«همراهان حضرت معصومه علیها السلام »

وقتی که آن حضرت مصمم بر سفر به سوی ایران شد پنج تن از برادنش به نامهای فضل ، جعفر ، هادی ، قاسم و زید و تعدادی چند از برادر زادگان و غلامان م کنیزان حضرت معصومه علیها السلام را همراهی می کردند وقتی کاروان آنها به شهر ساوه رسید متأسفانه با توجه به اینکه در آن زمان مردم ساوه از دشمنان سرسخت اهلبیت بودند به آنها حمله ور شده و جنگ سختی در گرفت به طوری که همه ی برادران و برادر زادگان آن حضرت به شهادت رسیدند . وقتی که حضرت معصومه علیها السلام پیکرهای غرقه به خون و قطعه قطعه شده ی 22 تن از عزیزان خود را نقش بر زمین دید بر اثر تألم و مصائب جانکاه به شدت بیمار شد لذا این خبر دلخراش به مردم قم رسید اهالی قم ابتدا اسلام ناب را با ولایت امیرالمؤمنین پذیرفته بودند و تحت هیچ  شرایطی در برابر خلفای جور خضوع نکرده به طرف ساوه حرکت کردند حضرت معصومه علیها السلام را با احترام کامل به قم آوردند .

«ورود به قم »

روز 23 ربیع الاول سنه 201 هجری ، کجاوه حضرت معصومه علیها السلام در میان استقبال پر شور مردم قم به این سرزمین وارد شد . موسی بن خزرج حضرت معصومه علیها السلام زمام ناقه را شخصاً به دوش می کشید و عدّه فراوانی پیاده و سواره گرداگرد کجاوه آن حضرت در حرکت بودند ، تا در محلّی که امروز «میدان میر » نامیده می شود ، ناقه حامل آن حضرت زانو زد ، و این افتخار نصیب موسی بن خزرج ، بزرگ اشعریان قم گردید که هفده روز میزبان کریمه اهل بیت علیها السلام را به عهده داشت.

خانه موسی بن خزرج به احترام اقامت هفده روزه آن حضرت به صورت مدرسه در آمد و به «مدرسه سِتّیه» موسوم گردید و محراب عبادتش به نام «بیت النّور» تا زمان حاضر محافظت شده ، و به عنوان «محراب عبادت حضرت معصومه علیها السلام » زیارتگاه خاص و عام است .

***

«رحلت یا شهادت جانسوز »

مشهور در میان مورخان آن است که حضرت فاطمه معصومه علیها السلام را در ساوه مسموم کردند و ایشان با حالت مریضی به قم تشریف فرما شده و در شهر قم به شهادت رسیدند .

حضرت معصومه علیها السلام مدّت هفده روز در خانه موسی بن خزرج موسی بن خزرج به حال رنجور به عبادت پرداخت ، سرانجام روز دهم ربیع الثانی 201 هجری پیش از آنکه دیدگان مبارکش به دیدار برادر روشن گردد ، در دیار غربت و در میان اندوه فراوان جان به جان آفرین تسلیم کرد شیعیان را در ماتم خود به سوگ نشاند .

مردم قم با تجلیل فراوان پیکر پاکش را تشییع کردند و در محلّ فعلی ، که آن روز بنام باغ یابلان در بیرون شهر بود و به موسی بن خزرج تعلق داشت ، با احترام زاید الوصفی مهیّای دفن نمودند . هنگامی که قبر مهیّا شد در مورد اینکه چه کسی وارد قبر شود بحث و مشورت پرداختند . پیرمرد پرهیزکاری به نام «قادر» مطرح شد و همه بر او اتفاق نظر داشتند ، کسی را دنبال او فرستادند ، پیش از آنکه قادر بیاید دو تن سواره نقاب دار به صورت از جانب ریگزار پیدا شدند و به سرعت نزدیک آمدند ، یکی وارد قبر شد و دیگری جسم پاک و مطهّر آن حضرت را برداشت و به دست او داد تا در دل خاک نهان سازد .

آن دو نفر پس از پایان مرسم دفن ، بدون اینکه با احدی سخن بگویند بر اسبهای خود سوار شده و از محل دور شدند . <2>

به نظر می رسد که این دو بزرگوار ، دو حجت پروردگار ، حضرت امام رضا و امام جواد علیهما السلام باشند ، که بر طبق ضوابط باید پیکر معصومه به دست معصوم تجهیز و تدفین شود چنانچه پیکر مقدّس حضرت زهرا علیها السلام را امیر مؤمنان علیه السلام شخصاً غسل داده ، کفن کرده و دفن نمود و حضرت مریم علیها السلام را حضرت عیسی علیه السلام شخصاً غسل داد . <3>

1. لذا به خاطر نبود کفو و هم شأن بود زن و مرد که شروط زوجیّت است ، آن حضرت مانند دیگر خواهرانش ازدواج نکردند .
2. تاریخ قم ص 213 و بحار النوار ج 48 ص 290 .
3. اصول کافی ج 1 ، ص 459 .